Υπάρχει μια δραστηριότητα που κάθε χρόνο, σε όποια τάξη κι αν βρεθώ, θα την κάνω με τα παιδιά. Βρίσκεται στο αρχείο μου από το 2012, τότε που ακόμα έκανα την πρακτική μου άσκηση στο πανεπιστήμιο και είναι από τις αγαπημένες μου. Την ονομάζω “Το παντοφλόδεντρο” και είναι ένα παιχνίδι δημιουργικής γραφής. Έχω ξαναγράψει γι’ αυτήν στο παρελθόν, αλλά θεωρώ πως της αρμόζει μια θέση και στο blog αυτό.
Η δημιουργική γραφή τα τελευταία χρόνια είναι πολύ “της μόδας” και μπορεί κανείς να παρακολουθήσει από εργαστήρια μέχρι ολόκληρα μεταπτυχιακά προγράμματα πάνω στο θέμα. Προσωπικά, μιας και έχω μια ιδιαίτερη αγάπη στο γράψιμο, προσπαθώ να την αξιοποιώ με κάθε ευκαιρία, ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά. Κι αυτό γιατί νομίζω πως μας “ξεκλειδώνει”.
“Fantasy is not a bad wolf to be afraid of, nor a crime that must be constantly monitored, but rather an extraordinarily rich world which has been stupidly marginalized.“
Gianni Rodari
Όταν ζητάμε από κάποιον να μας γράψει μια ιστορία, πολύ συχνά έρχεται αντιμέτωπος με αυτό που λέμε “ο φόβος του λευκού χαρτιού”. Είναι αυτό το αίσθημα δισταγμού που νιώθουμε πριν πάμε να γράψουμε κάτι, είναι αυτό το… απειλητικό λευκό χαρτί που δεν ξέρουμε πώς να το γεμίσουμε, από πού να αρχίσουμε. Και πολύ συχνά αυτός ο φόβος έχει ως αποτέλεσμα να παρατήσουμε την προσπάθεια. Είναι, όμως, πολύ σημαντικό να μπορούμε να γράψουμε. Να αφήνουμε τη φαντασία μας ελεύθερη, να εκφραζόμαστε. Και τα εργαλεία για να ξεπεράσουμε αυτό τον αρχικό μας δισταγμό μας τα δίνει η δημιουργική γραφή.
Πατέρας πολλών τέτοιων τεχνικών, πρωτεργάτης της δημιουργικής γραφής, θεωρείται ο Τζάνι Ροντάρι, ο αγαπημένος συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Το βιβλίο του “Γραμματική της Φαντασίας” είναι ένας μικρός θησαυρός που νομίζω πως πρέπει να υπάρχει σε κάθε βιβλιοθήκη! Από το Ροντάρι, λοιπόν, εμπνεύστηκα τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, που ίσως σας φανεί οτι απευθύνεται σε μικρά παιδιά, αλλά να ξέρετε οτι έχει μεγάλη επιτυχία και σε μεγαλύτερες τάξεις, ακόμα και στο Γυμνάσιο, όπου τη δούλεψε η μαμά μου με τους μαθητές της.
Σε ένα από τα βιβλία του Ροντάρι, τα “Παραμύθια σαν πλατύ χαμόγελο”, υπάρχει μια ιστορία που λέγεται “Το φυτό που κάνει παντόφλες”. Αυτή η ιστορία αποτέλεσε την αφορμή για το παιχνίδι δημιουργικής γραφής που θα σας παρουσιάσω. Το κείμενο δόθηκε στα παιδιά ελαφρώς παραλλαγμένο και η ιστορία είχε ως εξής:
Το παντοφλόδεντρο
Μια φορά ζούσε ο Πιέντρο, ένας γεωργός που είχε ένα περιβόλι με μηλιές. Μια μέρα καθώς πλησίαζε στο χωράφι του, είδε ανήσυχος από μακριά πάνω σε μια μηλιά να κρέμονται κάτι πολύχρωμα πραγματάκια. Έφτασε γρήγορα κοντά και τι να δει; Από τα κλαδιά κρέμονταν παντόφλες κάθε λογής πανέμορφες και σε ό,τι χρώμα και σχέδιο βάζει ο νους σου. Μα καλά ποιος κρέμασε τις παντόφλες στο δέντρο μου; σκέφτηκε. Όταν όμως κοίταξε πιο προσεκτικά είδε έκπληκτος ότι τις παντόφλες δεν τις είχε κρεμάσει κάποιος αλλά –μυστήριο- είχαν φυτρώσει στα κλαδιά της μηλιάς.Τότε ο Πιέντρο…
Από εδώ και πέρα το ζητούμενο είναι απλό: τα παιδιά πρέπει να συνεχίσουν την ιστορία!
Ανάλογα με την τάξη στην οποία απευθύνεστε, μπορείτε να προσαρμόσετε και τη δραστηριότητα. Για παράδειγμα, τα πολύ μικρά παιδιά μπορούν να ζωγραφίσουν τη συνέχεια της ιστορίας, τα μεγαλύτερα να γράψουν και να εμπλουτίσουν το κείμενο με εικόνες, να φτιάξουν κόμικ ή ακόμα κι ένα ολόκληρο βιβλίο.
Την πρώτη φορά που δούλεψα αυτή τη δραστηριότητα, απευθυνόμουν σε μαθητές και μαθήτριες της Γ’ Δημοτικού. Τα παιδιά ήταν χωρισμένα σε ομάδες και αποφάσισαν από κοινού να σκεφτούν τη συνέχεια της ιστορίας. Έπειτα, ο καθένας θα αναλάμβανε να ζωγραφίσει ένα κομμάτι για να φτιάξουν ένα “εικονογραφημένο” παραμύθι. Πράγματι, έτσι έγινε και το αποτέλεσμα ήταν πολύ ενδιαφέρον! Αφού ολοκλήρωσαν τις ζωγραφιές και τα κείμενά τους, κολλήσαμε τις κόλλες στη σειρά τη μία μετά την άλλη και κατασκευάσαμε ένα μακρύ “πάπυρο”, τον οποίο τυλίξαμε σε ρολό από χαρτί κουζίνας. Η κάθε ομάδα παρουσίασε το παραμύθι της στις υπόλοιπες ξετυλίγοντας τον πάπυρο και μας άρεσε όλους πολύ!
Φέτος το “Παντοφλόδεντρο” το δούλεψα με τη Δ’ Δημοτικού. ‘Ομως, επειδή λόγω της πανδημίας τα παιδιά δεν επιτρέπεται να καθίσουν σε ομάδες, εργάστηκαν είτε ατομικά είτε σε δυάδες, όπως κάθονται στο θρανίο. Τους έδωσα την ελευθερία να κάνουν ο,τι θέλουν: να γράψουν κείμενο, να ζωγραφίσουν ή και τα δύο. Στις φωτογραφίες μπορείτε να δείτε τις ιστορίες που επινόησαν!
Το όμορφο με τέτοιου είδους δράσεις είναι οτι συμμετέχουν και παιδιά που στο μάθημα δεν είναι τόσο ενεργά ή δυσκολεύονται. Πάντα η δική τους εργασία με συγκινεί λίγο περισσότερο, ειδικά όταν καμαρώνουν πολύ για αυτό που δημιούργησαν!
Ελπίζω να σας άρεσε το παντοφλόδεντρο και, αν το παίξετε στην τάξη σας, αφήστε μου ένα σχόλιο εδώ. Θα χαρώ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ να το διαβάσω 🙂