Το bullying ή αλλιώς ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα θέμα πολυσυζητημένο και τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές προσπάθειες ευαισθητοποίησης μικρών και μεγάλων απέναντι στο σοβαρότατο αυτό φαινόμενο. Οι εκδηλώσεις στα σχολεία δίνουν και παίρνουν, συχνά όμως γίνονται τόσο επιφανειακά που ελάχιστη βιωματική σημασία έχουν για τους μαθητές και τις μαθήτριες. Έτσι, τα περιστατικά βίας -σωματικής και λεκτικής- παραμένουν…
Φυσικά τα παιδιά, ειδικά στις μικρές ηλικίες, πολλές φορές δεν μπορούν να καταλάβουν τις συνέπειες που μπορεί να έχει μία τους πράξη. Στα πλαίσια της “πλάκας” μπορεί να πουν ή να κάνουν κάτι που θα πληγώσει κάποιον άλλο και να μην το αντιληφθούν. Το να καλλιεργήσουμε, λοιπόν, την ενσυναίσθηση είναι πολύ σημαντικό! Ένας από τους πολλούς τρόπους για να το πετύχουμε αυτό είναι αξιοποιώντας τη λογοτεχνία, διαβάζοντας δηλαδή στην τάξη μας βιβλία που πραγματεύονται το συγκεκριμένο θέμα.
Η λογοτεχνία αποτελεί έναν ισχυρό φορέα ιδεολογίας και παρέχει στους αναγνώστες πρότυπα συμπεριφοράς.
Τα παιδιά ταυτίζονται με τις πράξεις των ηρώων και εμείς μέσα από ένα βιβλίο μπορούμε να τους μεταδώσουμε μηνύματα χωρίς να καταφύγουμε σε ένα στείρο διδακτισμό.
Ένα τέτοιο βιβλίο ήρθε φέτος στα χέρια μου και μάλιστα σε μια ιδανική στιγμή για τη δική μου τάξη, καθώς είχε προηγηθεί ένα περισταστικό λεκτικής βίας που έπρεπε να διαχειριστώ. Πρόκειται για “Το Τέρας” του συναδέλφου Βασίλη Κουτσιαρή σε μια όμορφη εικονογράφηση της Λίλας Καλογερή. Μια ιστορία βγαλμένη μέσα από την καθημερινότητα των παιδιών που αγγίζει με μεγάλη μαεστρία το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού.
Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου έχει βγάλει ένα παρατσούκλι για το συμμαθητή του το Δημήτρη, χωρίς να αντιλαμβάνεται πόσο πολύ τον ενοχλεί.
“Τερατάκι” φωνάζω καθημερινά τον συμμαθητή μου τον Τάκη στο σχολείο. Δημήτρη τον λένε κανονικά αλλά τα περισσότερα παιδιά των φωνάζουμε Τάκη. Εγώ δηλαδή το ξεκίνησα. Μετά έβαλα και κάτι μπροστά και το ‘κανα “Τερα-τάκη”. Για πλάκα βέβαια το λέω! Για να γελάσουμε…”
Ώσπου μια μέρα ανοίγει τυχαία το μπλοκ ζωγραφικής του Δημήτρη και με έκπληξη διαπιστώνει πως τον έχει ζωγραφίσει σαν ένα τέρας! Σοκάρεται από την ανακάλυψη, καθώς δεν είχε συνειδητοποιήσει πόσο πολύ στεναχωρούσε το συμμαθητή του, αφού η δική του πρόθεση ήταν μόνο να γελάσουν… Από εκείνη τη μέρα, λοιπόν, αλλάζει συμπεριφορά…
Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου αποτέλεσε την ιδανική αφορμή για να μιλήσουμε στην τάξη για το περιστατικό που είχε προηγηθεί, χωρίς να χρειαστεί καν να το αναφέρω και να στοχοποιήσω πρόσωπα και καταστάσεις. Άφησα την ιστορία του Δημήτρη να τα πει όλα και να περάσει το μήνυμα που ήθελα. Μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το θέμα, να μπούμε στη θέση των ηρώων και να σκεφτούμε πώς ένιωσαν, να προβληματιστούμε.
Δεν αρκεστήκαμε όμως μόνο στην ανάγνωση. Ήθελα να ακολουθήσει και μια δραστηριότητα λίγο πιο ενεργητική. Έτσι ζήτησα από τα παιδιά να πάρουν μια λευκή κόλλα και να ζωγραφίσουν ο καθένας μια μεγάλη καρδιά. Αφού τη χρωμάτισαν και την έκοψαν γύρω γύρω, ζήτησα από τον καθένα να σκεφτεί κάτι “κακό” που πολλές φορές λέμε ο ένας στον άλλο χωρίς να το πολυσκεφτούμε. Ακούστηκαν φράσεις όπως “τι μπλούζα είναι αυτή που φοράς;”, “είσαι χαζός!”, “μα καλά, ακόμα δεν έχεις μάθει την προπαίδεια”, “δεν ξέρεις να παίζεις ποδόσφαιρο” κλπ. Κάθε φορά που λέγαμε μια τέτοια φράση, ζητούσα από όλη την τάξη να τσαλακώσει τη χάρτινη καρδιά, μέχρι που έφτασε να γίνει μια μικρή μπάλα.
Στη συνέχεια, τους ζήτησα να την ξεδιπλώσουν και να ισιώσουν το χαρτί ώστε η καρδιά να γίνει ακριβώς όπως πριν. Να μην έχει ούτε μία τσάκιση. Ασφαλώς αυτό δεν ήταν εφικτό, κάτι που γρήγορα συνειδητοποίησαν τα παιδιά. Αυτό ήταν και το μήνυμα της δραστηριότητας: τα λόγια μας μπορεί να πληγώσουν μια καρδιά και δεν μπορούμε να τα πάρουμε πίσω. Γι’αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι λέμε, ακόμα κι όταν το κάνουμε για πλάκα!
Την ιδέα, με μια μικρή τροποποίηση, την είδα σε αυτό το blog.
Για το τέλος κι επειδή μας άρεσε πολύ “Το Τέρας” αποφασίσαμε να φτιάξουμε κι εμείς τα δικά μας εξώφυλλα, που μπορείτε να θαυμάσετε!
Εύχομαι να σας άρεσε η σημερινή πρόταση. Τα λέμε σύντομα!