Φέτος, με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου είχα τη χαρά να παρακολουθήσω διάφορες διαδικτυακές εκδηλώσεις. Μία από αυτές ήταν η παρουσίαση δύο βιβλίων από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο που αναφέρονται στο 1821 και σε αυτή “γνώρισα” την κ. Αγγελική Δαρλάση και το βιβλίο της “Οι αγωνιστές του 1821” από τη σειρά “Οι ΜΕΓΑΛΟΙ….μικροί” . Λίγο καιρό μετά είχα στα χέρια μου και τα άλλα δύο βιβλία της και σε αυτά θέλω να αφιερώσω τη σημερινή παρουσίαση.
Ο τίτλος της σειράς νομίζω πως προδίδει και το περιεχόμενο των βιβλίων. Και τα τρία αφηγούνται στιγμές από την παιδική ηλικία σπουδαίων Ελλήνων, άλλων λιγότερο και άλλων περισσότερο γνωστών. Η συγγραφέας στην παρουσίασή της μας μίλησε για την πολύμηνη έρευνά της για να συλλέξει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες από έγκυρες πηγές, κάτι που αντικατοπτρίζεται μέσα σε κάθε ιστορία. Αναφέρθηκε, επίσης, στο τι την ενέπνευσε να γράψει αυτά τα βιβλία λέγοντάς μας οτι η ίδια, ως παιδί, όταν φοβόταν κάποιον μεγάλο προσπαθούσε να τον φανταστεί ως παιδί, για να γίνει στα μάτια της πιο οικείος και λιγότερο τρομακτικός. Σκέφτηκε, λοιπόν, οτι το να γράψει ιστορίες για την παιδική ηλικία σπουδαίων ανθρώπων θα μπορούσε να εμπνεύσει τα μικρά παιδιά σήμερα.
Και τα τρία βιβλία ξεχωρίζουν για την αισθητική τους. Η χαρακτηριστική γραφή της συγγραφέα διακρίνεται από ένα εξαιρετικά φροντισμένο κείμενο που, διαβάζοντάς το, νιώθεις οτι δεν περισσεύει ούτε μία λέξη. Η δε εικονογράφηση της Σοφίας Παπαδοπούλου συμπληρώνει μοναδικά τις ιστορίες.
Πάμε, λοιπόν, να δούμε το κάθε βιβλίο ξεχωριστά!
“Οι αγωνιστές του 1821”
Στο βιβλίο αυτό η Αγγελική Δαρλάση μας ταξιδεύει στην παιδική ηλικία πέντε σπουδαίων αγωνιστών της Επανάστασης: του Κολοκοτρώνη, της Μπουμπουλίνας, του Καραϊσκάκη, του Κανάρη και της Μαυρογένους. Αρχικά, μου άρεσε πολύ το γεγονός οτι αναφέρονται όλοι με τα μικρά τους ονόματα. Οι μεγάλοι ήρωες που μέχρι τώρα γνωρίζαμε από τα πορτραίτα που διακοσμούσαν τους διαδρόμους των σχολείων γίνονται ο Θοδωρής, η Λασκαρίνα, ο Γιώργης, ο Κωνσταντής και η Μαντώ, άνθρωποι οικείοι και όχι πια τόσο απόμακροι.
Οι ιστορίες της παιδικής τους ηλικίας ακροβατούν ανάμεσα σε ιστορικά γεγονότα και μυθοπλασία. Όπως λέει η ίδια η συγγραφέας, άλλοτε προσπαθεί να διασώσει προφορικές παραδόσεις και ιστορικά γεγονότα κι άλλοτε εμπνέεται από αυτά για να επινοήσει κάτι φανταστικό.
Έτσι, μαθαίνουμε τι συμβαίνει όταν ο Θοδωρής κατεβαίνει με το γαϊδουράκι του από το βουνό, όπου κρύβεται με την οικογένειά του, για να πουλήσει ξύλα στην Τριπολιτσά, κι εκείνο λερώνει με λάσπες έναν Τούρκο; Όταν η Λασκαρίνα κλέβει μια βάρκα και ξανοίγεται στη θάλασσα για να κερδίσει ένα στοίχημα; Όταν ο Γιώργης χάνει ένα πρόβατο από το κοπάδι που βοσκάει; Όταν ο Κωνσταντής παίρνει μια δύσκολη απόφαση κρυφά από τη μητέρα του; Ή όταν η Μαντώ κρύβεται σε μια ντουλάπα για να κρυφακούσει μια πολιτική συζήτηση; Ιστορίες εμπνευσμένες από την προσωπικότητα και τα βιογραφικά στοιχεία σημαντικών Ελλήνων κι Ελληνίδων στην παιδική τους ηλικία. Ιστορίες για εκείνους τους Μεγάλους που ως μικροί αντιμετώπισαν κάποια μικρή ή μεγαλύτερη δυσκολία που πιθανότατα έπαιξε τον δικό της ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους ή και στην πορεία της ζωής τους.
“Οι Καλλιτέχνες”
Στο δεύτερο βιβλίο της σειράς η συγγραφέας επέλεξε να συμπεριλάβει οκτώ Έλληνες και Ελληνίδες που διέπρεψαν στο χώρο της τέχνης. Εδώ θα γνωρίσουμε την παιδική ηλικία του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, την ηθοποιό Κατίνα Παξινού, τον θεατράνθρωπο Κάρολο Κουν, τη χαράκτρια και ειρηνίστρια Βάσω Κατράκη, το ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη, τη χορογράφο Ζουζού Νικολούδη, το φωτογράφο Κώστα Μπαλάφα και τον σκηνοθέτη Θεόδωρο Αγγελόπουλο.
Βασικό κριτήριο για την επιλογή των κορυφαίων αυτών προσωπικοτήτων είναι για την ίδια να έχουν περάσει κάποια μικρή ή μεγάλη δυσκολία στην παιδική τους ηλικία, είτε αυτοπροσώπως είτε στο ευρύτερο περιβάλλον τους, η οποία ίσως να έπαιξε και κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους.
Στο βιβλίο “φωτίζονται” σημαντικές στιγμές από τη ζωή των ανθρώπων αυτών ως παιδιά. Ποιο είναι το «πετρωμένο» του Γιαννούλη και γιατί οι γονείς του εναντιώνονται σ’ αυτό; Πώς η προφητεία μιας τσιγγάνας και μια άρια επηρεάζουν τη μικρή Κατίνα, που όλοι τη θεωρούν ατίθαση; Τι ρόλο παίζει η μοναξιά στο να κάνει φίλους ο Κάρολος, όταν πηγαίνει για πρώτη φορά σχολείο, και μάλιστα εσώκλειστος, στα δώδεκά του χρόνια; Γιατί ο Γιάννης δεν είναι καλός μαθητής και βαριέται τόσο τα μαθήματα; Μήπως είχε δίκιο εκείνη η δασκάλα που τον είχε πει καθυστερημένο; Γιατί η Βάσω δεν είναι καλό κορίτσι κι αποφασίζει να μη ζωγραφίσει κίτρινο τον ήλιο; Πόσο κινδυνεύει η Ζουζού να την ξανακλείσουν στον «γυάλινο πύργο» της; Πώς μια εκδρομή στην Πάρνηθα κι ένα «μαγικό κουτί» θα επηρεάσουν την απόφαση του Κώστα να επιστρέψει στο χωριό του; Και τι είναι αυτό που στοιχειώνει τα βράδια του μικρού Θόδωρου;
“Οι επιστήμονες”
Το τρίτο βιβλίο της σειράς αναφέρεται στην παιδική ηλικία έξι μεγάλων Ελλήνων επιστημόνων: του μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (Κόστια), του εκπαιδευτικού, συγγραφέα και πολιτικού Δημήτρη Γληνού, του ιατρού και ερευνητή Γεωργίου Παπανικολάου, της αρχαιολόγου Σέμνης Καρούζου, του φυσικού Αχιλλέα Παπαπέτρου και της ιατρού Αμαλίας Κουτσούρη – Φλέμινγκ.
Μαθαίνουμε τι είναι αυτό που ήθελε τόσο πολύ να πει ο Κόστια στον Ιούλιο Βερν; Γιατί ο Δημήτρης διστάζει να μιλήσει στον παλιό του δάσκαλο; Γιατί λένε ότι τα μάγουλα του Γιώργου μοιάζουν με γεωγραφικό χάρτη και τι σχέση μπορεί να έχει με εκείνον τον μικρό νταή και μια τσούχτρα; Πώς θα τα βγάλει πέρα η Σέμνη ως το μοναδικό κορίτσι στην τάξη της; Για ποιο λόγο ο μικρός Αχιλλέας αναγκάζεται να περπατάει με πληγιασμένες φτέρνες και ονειρεύεται έν’ αλλιώτικο φεγγάρι; Και τι είναι αυτό που θα ήθελε να εξομολογηθεί η Αμαλία στον πατέρα της;
Βρήκα εξαιρετικά και τα τρία βιβλία της σειράς! Η εμπειρία μου μου έχει δείξει οτι τα παιδιά αγαπούν πολύ να μαθαίνουν για τη ζωή σπουδαίων ανθρώπων, όταν όμως τους δίνεται ως “ξερή πληροφορία” προς αποστήθιση, δεν είναι τόσο ελκυστική. Αντίθετα, όταν είναι δοσμένη μέσα από τέτοιες ιστορίες, και μάλιστα της παιδικής τους ηλικίας, τρελαίνονται να τις διαβάζουν και θέλουν να ανακαλύψουν όσο περισσότερα μπορούν για τις εμβληματικές αυτές μορφές.
Επίσης, πόσο σημαντικό είναι να έχουμε έργα παιδικής λογοτεχνίας αφιερωμένα σε μεγάλους Έλληνες και Ελληνίδες; Μαθαίνουμε τόσα πολλά για σπουδαίους ανθρώπους άλλων χωρών και συχνά αγνοούμε -μικροί και μεγάλοι- τη δική μας Ιστορία.
Πιστεύω πως και τα τρία αυτά βιβλία μπορούν να αξιοποιηθούν πολύ ουσιαστικά ακόμα και στην τάξη. Ιδιαίτερα στην ύλη της ΣΤ’ Δημοτικού, όπου στο μάθημα της Γλώσσας υπάρχει σχετική ενότητα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για διάφορα projects και να “κουμπώσουν” ιδανικά στους στόχους του αναλυτικού προγράμματος.
Εξαιρετικά βοηθητικό είναι και το εκπαιδευτικό υλικό που δημιούργησε η συγγραφέας και μπορείτε να κατεβάσετε δωρεάν με κλικ στους πιο κάτω συνδέσμους.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ “ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ 1821”
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ “ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ”
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ “ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ”
Θα κλείσω τη σημερινή παρουσίαση με ένα απόσπασμα από τον πρόλογο της κ. Δαρλάση και εύχομαι να σας φάνηκαν χρήσιμες αυτές οι προτάσεις.
«Aκόμα κι όταν είσαι μικρός μπορείς να αγωνίζεσαι, να μην το βάζεις κάτω και να προχωράς – αφού τα όποια εμπόδια είναι για να τα προσπερνάμε. Και κάποτε θα είσαι κι εσύ μεγάλος, γράφοντας κι εσύ τις δικές σου σελίδες στη δική σου ιστορία, εμπνέοντας κι άλλους με όσα έχεις καταφέρει».
αγγελικη δαρλαση