Ένα από τα πιο συγκινητικά και “δυνατά” βιβλία που κυκλοφόρησαν τη φετινή χρονιά είναι και το “Από Μακριά” της Αγγελικής Δαρλάση. Από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε η κυκλοφορία του ανυπομονούσα να το πάρω στα χέρια μου και δεν με απογοήτευσε. Το κάθε άλλο.
Το “Από Μακριά” χαρακτηρίζεται ως ένα παιδικό βιβλίο, κατάλληλο για ηλικίες από 7 ετών και άνω. Κατα την δική μου γνώμη, όμως, είναι πρωτίστως ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσουν οι ενήλικες. Κι όχι μόνο μία, αλλά και δύο και τρεις φορές, καθώς θα το κατέτασσα στα βιβλία “πολλαπλών” αναγνώσεων, αυτά που κάθε φορά που τα διαβάζεις σου αποκαλύπτουν και κάτι νέο, σου φανερώνονται μέσα από μια άλλη οπτική.
Το “Από Μακριά” αφηγείται την ιστορία της Άλη, μιας μικρής Ρομά που φτάνει στην πόλη μαζί με τους πλανόδιους και το Λούνα Παρκ. Τα παιδιά της περιοχής βλέποντάς την θέλουν να κάνουν παρέα μαζί της, όμως οι “μεγάλοι” τους αραδιάζουν μια σειρά από στερεοτυπικά επιχειρήματα για την ίδια και τη φυλή της και τους προτρέπουν να την αποφεύγουν και να τη φοβούνται. Της δίνουν μάλιστα να φορέσει κι ένα πράσινο μαντίλι για να ξεχωρίζει, συμβολισμός που παραπέμπει στο ανεστραμμένο μαύρο τρίγωνο που οι Ρομά είχαν ραμμένο στα ρούχα τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Έτσι αρχικά η Άλη γίνεται στόχος των παιδιών, αντικείμενου φόβου αλλά και μίσους. Τα παιδιά δηλαδή αρχίζουν να αναπαράγουν τα όσα “διδάχθηκαν” από το σπίτι τους, από τους γονείς τους… Ώσπου η Άλη με τις “μαγικές” της δυνάμεις τα γητεύει και -αντί να τα εκδικηθεί- γίνεται φίλη τους και ομορφαίνει τη ζωή τους. Όταν οι μεγάλοι αντιλαμβάνονται τι συνέβη, αρχίζουν να καταδιώκουν τη μικρή Τσιγγάνα, που καταφέρνει να ξεφύγει, αποκαλύπτοντας μέσα από ένα τραγούδι όλες τις δυσκολίες που υπέστη η φυλή της ανα τα χρόνια.
Μέσα από την αλληγορική αυτή ιστορία η συγγραφέας περνά με έναν εξαιρετικό τρόπο, χωρίς καθόλου διδακτισμό, ένα σπουδαίο μήνυμα για το ρατσισμό, τις προκαταλήψεις, τη στενομυαλιά των μεγάλων και την ευαισθησία των παιδιών. Οι αναφορές που γίνονται έμμεσα στο Ολοκαύτωμα των Ρομά ρίχνουν φως σε αυτή την (όχι και τόσο γνωστή) μαύρη σελίδα της ιστορίας και μπορούν να αποτελέσουν μια εξαιρετική ευκαιρία για έρευνα με τα παιδιά.
Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στη μαγική εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη, που αξιοποιεί μοναδικά το δίπολο σκοτάδι-φως και δένει τόσο όμορφα με την ιστορία. Το σκοτάδι που κυριαρχεί στις πρώτες σελίδες και δίνει σιγά-σιγά τη θέση του στο φως όσο η πλοκή προχωρά, το λούνα παρκ με τα φωτάκια του, οι πινακίδες νέον και το μελαγχολικό πρόσωπο της Άλη είναι λίγες μόνο από τις προσεγμένες λεπτομέρειες που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον.
Με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα βιβλίο που μπορεί να αποτελέσει ιδανική αφορμή για να συζητήσουμε με παιδιά κάθε ηλικίας σχετικά με το φλέγον θέμα του ρατσισμού. Η ιστορία αυτή μπορεί να πάρει πολλές προεκτάσεις, να αξιοποιηθεί σε διάφορα επίπεδα, να μας βάλει σε σκέψεις, να μας προβληματίσει.
Η συγγραφέας έχει επίσης σχεδιάσει ένα πολύ πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό που προσωπικά βρήκα πολύ βοηθητικό και ανυπομονώ να αξιοποιήσω τη φετινή χρονιά.
Εύχομαι να σας άρεσε η σημερινή παρουσίαση!
Τα λέμε σύντομα,
Αθηνά